อาหารเป็นพิษ นานาวิธีรักษาและป้องกัน

ว่าด้วยเรื่องท้องร่วงหน้าร้อน

ศาสตราจารย์ แพทย์หญิงพรรณี ปิติสุทธิธรรม หัวหน้าภาควิชาอายุรศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล อธิบายถึงสาเหตุของโรคท้องร่วงที่สัมพันธ์กับฤดูกาลว่า ช่วงที่คนท้องเสียกันเยอะโดยเฉพาะช่วงหน้าร้อนต่อหน้าฝน บางคนก็เป็นโรคอุจจาระร่วงอย่างเฉียบพลัน อาหารเป็นพิษ เหตุที่เป็นเช่นนี้เพราะในช่วงหน้าร้อนต่อหน้าฝนจะมีภาวะเปียก แฉะ และร้อนชื้น ความหนาแน่นของประชากร สุขอนามัย และสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดีนัก ส่วนโรคท้องร่วงในหน้าร้อนจะมีการพัฒนาของสายพันธุ์เพิ่มขึ้นหรือไหมนั้น ศาสตราจารย์ แพทย์หญิงพรรณี อธิบายว่า

“จริงๆ มีรายงานถึงสายพันธุ์ใหม่ของเชื้ออหิวาห์ตั้งแต่ปี 2535 ซึ่งเมื่อก่อนเราเชื่อว่ามีสายพันธุ์เดียวคือ โอ1 แต่เมื่อปี 2535 มีการระบาดในแถบอินเดียตอนใต้ และบังคลาเทศ ตลอดจนพม่าและไทยเป็นสายพันธุ์ที่เรียกว่า โอ139 ซึ่งทำให้เกิดอหิวาตกโรค และท้องร่วงอย่างรุนแรงได้ ทั้งนี้จะอาการมากน้อยก็ขึ้นอยู่กับภูมิต้านทานของแต่ละคน”

นานาวิธีรักษาและป้องกัน

การรักษาดูแล เมื่อป่วยเป็นโรคท้องร่วงแล้วสิ่งที่ควรปฏิบัติมีดังนี้

1 ดื่มสารละลายน้ำตาลเกลือแร่โออาร์เอส (สูตรขององค์การเภสัชกรรม หรือองค์การอนามัยโลก) โดยจิบที่ละนิดบ่อยครั้งในปริมาณเท่ากับปริมาณอุจจาระที่ถ่ายออกมาแต่ละ ครั้ง เพื่อป้องกันการขาดน้ำและเกลือแร่

หากเด็กอายุน้อยกว่า 2 ปี ควรให้ดื่มครั้งละ ¼ – ½ แก้ว โดยใช้ช้อนค่อยๆ ป้อนทีละ 1 ช้อนชา ทุก 1-2 นาที ไม่ควรให้เด็กดูดจากขวดนม เพราะเด็กที่มีอาการขาดน้ำจะกระหายน้ำและดูดอย่างรวดเร็ว ทำให้ร่างกายดูดซึมไม่ทัน จนเกิดอาเจียนและถ่ายมาก

ทั้งนี้ ไม่จำเป็นต้องอดอาหารหรือนม ควรให้อาหารเหลวบ่อยครั้ง เช่น น้ำข้าวต้ม น้ำแกงจืด และนมแม่ สำหรับเด็กที่ดื่มนมผสม อาจผสมนมเหมือนเดิมแต่ลดปริมาณลงและให้สลับกับสารละลายน้ำตาลเกลือแร่

หาก เด็กอายุมากกว่า 2 ปี ควรดื่มครั้งละ ½ – 1 แก้ว โดยดื่มทีละน้อย แต่บ่อยครั้ง เมื่ออาการดีขึ้นจึงหยุดดื่มสารละลายน้ำตาลเกลือแร่ และกินอาหารอ่อน ย่อยง่าย จะช่วยให้ลำไส้ฟื้นตัวเร็ว

2 หากมีอาการผิดปกติควรรีบนำส่งโรงพยาบาล เช่น ถ่ายหรืออาเจียนไม่หยุดมากกว่า 4 ครั้ง หิวน้ำตลอดเวลา หรือปัสสาวะไม่ออก (แสดงว่าขาดน้ำมาก) หน้ามืด ช็อก หรือหมดสติ มีไข้ ปวดท้องอย่างรุนแรง หรือเวลาถ่ายแล้วปวดเบ่งตลอดเวลา (อาการของบิด)

3 ขับถ่ายในสุขภัณฑ์ที่ถูกสุขลักษณะและล้างมือให้สะอาด ด้วยน้ำและสบู่ทุกครั้งหลังการขับถ่าย เนื่องจากอหิวาตกโรคนี้เป็นโรคที่ติดต่อง่ายและแพร่ระบาดได้